Fundacja Inicjatywa B

Silesianie
Fabryka, praca, życie...

Interdyscyplinarna wystawa pamięciowa

29 kwietnia 2011 roku o godz. 17:00, w Żarowskiej Izbie Historycznej (ul. Armii Krajowej 40, były budynek Żarowskiego Ośrodka Kultury) nastąpiło otwarcie projektu „Silesianie” (kontekst wizualny do pracy Fabryka. Praca. Życie. Dolnośląskie Zakłady Chemiczne „Organika” we wspomnieniach mieszkańców Żarowa). Wydarzenie trwało do 29 maja 2011 roku. Niniejsza strona to research inicjatywy Tomasza Nycza. Zapraszamy do zapoznania się z charakterem projektu oraz do odwiedzin jego fotorelacji. Miło nam poinformować iż Stowarzyszenie Labiryntarium.pl zainteresowało się projektem „Silesianie”. W związku z tym, powstała wirtualna wystawa fotografii, które stanowiły część ekspozycji podczas wyżej wymienionego przedsięwzięcia. Zapraszamy do odwiedzenia tejże galerii:
Fabryka. Praca. Życie...

/// OBSZERNE OPRACOWANIE TEMATU

„Fabryka, praca, życie. Dolnośląskie Zakłady Chemiczne ‘Organika’ we wspomnieniach mieszkańców Żarowa”, miała na celu scharakteryzowanie fabryki: „Dolnośląskich Zakładów Chemicznych Organika” w Żarowie oraz opis wspólnoty pracowników zakładu, których wspomnienia, relacje pozyskane za pomocą metody biograficznej (wywiadów narracyjno-biograficznych), przedstawiły wybrany przez autora przedmiot badań.

Popatrz ilu z nas już nie ma. Większość moich kolegów i koleżanek z pracy nie żyje. Nie ma twojego ojca, który pracował w Silesii, a który mógłby Ci wiele na ten temat powiedzieć, odchodzimy… Cieszę się, że podjąłeś się tego, ponieważ jest to ostatni gwizdek…” (po rozmowie, po trzech tygodniach, Czesław Świderski umarł). 

.01

Portrety pracowników

Wirtualna wystawa fotografii projektu „Silesianie”, którą można zobaczyć na stronie Stowarzyszenia Labiryntarium.pl. Pierwsza część wirtualnej wystawy poświęcona jest pracownikom zakładu.

.02

Obiekty fabryki

Wirtualna wystawa fotografii projektu „Silesianie”, którą można zobaczyć na stronie Stowarzyszenia Labiryntarium.pl. Druga część wystawy skupia się na różnych obiektach, znajdujących się na terenie fabryki.

.03

Życie wewnątrz fabryki

Wirtualna wystawa fotografii projektu „Silesianie”, którą można zobaczyć na stronie Stowarzyszenia Labiryntarium.pl. Trzecia część wystawy relacjonuje szeroko pojęte życie wewnątrz-zakładowe.

.04

Życie społeczne

Wirtualna wystawa fotografii projektu „Silesianie”, którą można zobaczyć na stronie Stowarzyszenia Labiryntarium.pl. Czwarta część wystawy przedstawia życie społeczne w przestrzeni miasta.

Fabryka. Praca. Życie.

DZCH Organika we wspomnieniach mieszkańców Żarowa

Projekt „Silesianie” wg danych Żarowskiej Izby Historycznej, w ciągu miesiąca jego trwania, zobaczyło 468 osób z Gminy Żarów i Powiatu Świdnickiego. Jego realizacja pozwoliła na chwilowe, efemeryczne odtworzenie nieistniejącej już wspólnoty pracowników „Dolnośląskich Zakładów Chemicznych Organika” w Żarowie, która w ramach pierwszego, jedynego jak dotąd, spotkania „ …byłych pracowników Silesii” mogła się połączyć we wspólnych rozmowach, we wspólnym obcowaniu w jednym miejscu, we własnych podzielanych wspomnieniach. Projekt „Silesianie” miał charakter eksperymentu kulturowego, który według powyższych założeń potwierdzić miał istnienie wspólnoty poprzez unaocznienie silnej identyfikacji z żarowską fabryką.
Wystawa fotograficzna

W projekcie „Silesianie” wykorzystano fotografie z „Obchodów I Majowych” (39 szt.), „Dnia kobiet” (59 szt.), „Zakładowych Oddziałów Samoobrony” (99 szt.), „Zebrań i szkoleń odbywających się w Dolnośląskich Zakładach Chemicznych Organika” (63 szt.), „Obiektów Dolnośląskich Zakładów Chemicznych Organika” (25 szt.), „Wyjazdów rekreacyjnych” (15 szt.), „Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność” (20 szt.). Powyższą dokumentację wizualną dopełniły portrety pracowników „Dolnośląskich Zakładów Chemicznych Organika” (242 szt.). Dokumentacja wydarzeń w DZCH wynikała z inicjatywy prowadzenia, przez oddział administracyjny, kronik i roczników fabryki.

Fotogrfie wykorzystane w projekcie
Zobacz zdjęcia
Wizualną częścią niniejszego przedsięwzięcia był autorski projekt „Silesianie”, który był pierwszym oficjalnym spotkaniem byłych pracowników DZCH, dzięki któremu na podstawie modelu Atkinsona wywołano przepływ informacji. Był to zabieg mający na celu odzyskanie informacji za pomocą relacji sensorycznej, która gromadzi i przechowuje informacje. Treść wywołałem bodźcami zewnętrznymi: wernisażem kilkuset fotografii oraz opisanych przeze mnie w rozdziale czwartym inicjatyw artystycznych.
Silesianie, czyli opowieść o ``Naszych``

Lokalna historia

Projekt „Silesianie” wg danych Żarowskiej Izby Historycznej, w ciągu miesiąca jego trwania, zobaczyło 468 osób z Gminy Żarów i Powiatu Świdnickiego. Jego realizacja pozwoliła na chwilowe, efemeryczne odtworzenie nieistniejącej już wspólnoty pracowników „Dolnośląskich Zakładów Chemicznych Organika” w Żarowie, która w ramach pierwszego, jedynego jak dotąd, spotkania „ …byłych pracowników Silesii” mogła się połączyć we wspólnych rozmowach, we wspólnym obcowaniu w jednym miejscu, we własnych podzielanych wspomnieniach. Projekt „Silesianie” miał charakter eksperymentu kulturowego, który według powyższych założeń potwierdzić miał istnienie wspólnoty poprzez unaocznienie silnej identyfikacji z żarowską fabryką.
Pozyskiwanie informacji, a problem pamięci ?

Na etapie pozyskiwania informacji, konieczna okazała się praca ze starszymi ludźmi (byłymi pracownikami Organiki i ich rodzinami), którzy chętnie relacjonowali swe przeżycia związane z ciężką pracą w DZCH oraz relacjach międzyludzkich, które – jak zaznaczają – trwają do dnia dzisiejszego. Pojawił się zatem problem pamięci, faktyczności informacji i obiektywności, dlatego też o każdym interesującym mnie zagadnieniu rozmawiałem z dwoma lub trzema informatorami. Pozwalało to na eliminację wydarzeń, relacji nieprawdziwych, które były wytworem bardzo subiektywnym – jednak nie bagatelizując narracji zagłębiono się w pojedyncze, snute przez jednostkę, opowieści w celu znalezienia ciekawych informacji, które przecież motywowały autora do napisania powyższej pracy. W tej materii podstawą była pamięć semantyczna – niezwykle cenna – która oprócz pozyskania informacji pozwalała na refleksję, która miała na celu nadanie usłyszanym przeze mnie wiadomością znaczenia. Dostarczało to wiedzy i podstawy do poznania.

Projekt interdyscyplinarny

Elementy projektu

Film ikonograficzny

Część artystyczna, którą postanowiono dopełnić projekt, przypisana została filmowi ikonograficznemu, zrealizowanego na kształt krótkometrażowej etiudy, powstałej na potrzebę powyższego projektu. Etiuda wizualna składała się z fotografii oraz wywiadów narracyjno-biograficznych (pełniących rolę ścieżki dźwiękowej), przeprowadzonych uprzednio z byłymi pracownikami zakładu. Instalacja video uruchomiona na początku spotkania, projektowana była w sposób klamrowy na jednej ze ścian Żarowskiej Izby Historycznej, zaznaczając jednocześnie dysonans pomiędzy stanem fabryki prezentowanym na fotografiach, a obecnym wyświetlanym w ramach instalacji video.

Instalacja UPADEK

Kolejną składową była instalacja artystyczna ingerująca w przestrzeń Żarowskiej Izby Historycznej. Instalacja „Upadek” nacechowana czystym symbolizmem, umieszczona w głównej sali widowiskowej byłego kina „Świt”, korespondowała bezpośrednio z końcem działalności DZCH w Żarowie. Osadzona w odpowiedniej odległości od widza, przypominać miała o nieustającym przemijaniu. Odległość fizyczna była odpowiednikiem odległości czasowej, utwierdzając odbiorcę w przekonaniu, że to co było – minęło, że to co było – już nie wróci.

Media dokumentacyjne i artystyczne

W powyższej inicjatywie wykorzystano media dokumentacyjne i artystyczne, które miały pełnić funkcję poznawczą i estetyczną we wszystkich częściach projektu. Pierwsza odsłona dotyczyła fabryki, pracy i życia przybierając formę wystawy. Wernisaż bezpośrednio oddziaływał na odbiorców poprzez flashback wspomnień, związanych z przedstawionymi na fotografiach postaciami, miejscami czy wydarzeniami, które nie będąc dokładnie opisywane, wymuszały serię grupowych interakcji i narracji na których najbardziej nam zależało.

Zobacz fotorelację z projektu

Silesianie

Celem wystawy fotograficznej nie było tylko wywołanie wspomnień, ale także edukacja młodych pokoleń zainteresowanych „Dolnośląskimi Zakładami Chemicznymi Organika”. O wykorzystanych w projekcie fotografiach, mówił wielokrotni ich autor: fotograf zakładowy, Włodzimierz Plackowski: „Fotografią w Silesii nie zajmowałem się zawodowo, była to bardziej przygoda amatorska, funkcję fotografa pełniłem poza moimi obowiązkami w fabryce. Na początku działałem głównie w ZOS-ie, były to „Zakładowe Oddziały Samoobrony” gdzie dokumentowałem wszystkie ćwiczenia przeciwpożarowe i ćwiczenia samoobrony. Następnie fotografowałem wszystkie imprezy zakładowe”.