Fundacja Teatr Bezdomny oraz Stowarzyszenie Labiryntarium

zapraszają do uczestnictwa w wydarzeniu historyczno-artystycznym ku pamięci 220 rocznicy budowy nieistniejącego już mostu żelaznego na Strzegomce.

220 ROCZNICA BUDOWY MOSTU ŻELAZNEGO NA STRZEGOMCE

Wały przy Moście na Strzegomce
23.07.2015 r., godz.: 17:00
58-130 Łażany
Wstęp bezpłatny !

#Historia: Gdyby istniał, byłby niewątpliwie zabytkiem klasy światowej. Jeden z pierwszych na świecie i z pewnością pierwszy na Śląsku – most żelazny na rzece Strzegomce, zbudowany w 1796 r., zniszczony w 1945 r. Konstrukcję żeliwną mostu zamówił w hucie „Małapanew” hrabia August W. von Burghaus. Prace nad zleceniem nadzorował hrabia Friedrich Wilhelm von Reden, a projektował wraz z opracowaniem technologii wykonania, odlewu, transportu i montażu John Baildon.

Most w Łażanach na rzece Strzegomce był konstrukcją jednoprzęsłową, szkieletową. Łuki miały długość 15 metrów. Posiadał pięć łuków w rozstawie 1,35 metra. Konstrukcję wyprodukowano w latach 1794-1795. Przetransportowano elementy ważące łącznie ponad 40 ton do Łażan jesienią 1795r. Wiosną 1796r., w ciągu 10 tygodni most został zmontowany. Wg czasopisma „Schlesische Provinzialblaetter” wydanej w październiku w 1796 roku, uroczyste otwarcie mostu żelaznego miało miejsce 30 lipca 1796. Mniejsza jednak o datę. Na uroczystości zebrali się mieszkańcy terenów należących do Burghaussa oraz robotnicy zatrudnieni przy montażu całej konstrukcji. W trakcie uroczystości nie zabrakło przemówienia Burghaussa, muzyki, toastów, a darmowego alkoholu w karczmie oraz tańców. Podczas otwarcia rozdano ponad 300 medali ze srebra i miedzi (wykonanych przez medaliera Koeniga i miedziorytnika Endlera). Rozrzucano też odbitki medali z miedzi”

Istnieją dwie hipotezy dotyczące okoliczności zniszczenia mostu. Według jednej z nich, na most wjechał radziecki czołg. Jego masa przekraczając znacznie nośność mostu, uszkodziła żeliwne elementy, co w rezultacie doprowadziło do jego zawalenia się. Druga zaś mówi, że został on wysadzony w powietrze przez Niemców cofających się za linię Strzegomki przed Armią Czerwoną.

Wielka szkoda. Tym bardziej, że tuż przed wybuchem wojny, ze względu na przestarzałą już konstrukcję i bardzo ograniczoną, niewystarczającą już nośność, utworzono plan przeniesienia wyjątkowego zabytku do jednego z parków we Wrocławiu. Niestety wybuch wojny spowodował, że zabrakło pieniędzy na ten cel.

Dokładnie 50 lat od zniszczenia mostu, podczas prac związanych z regulacją rzeki Strzegomki, szczecińska firma odnalazła na dnie części mostu. Następnie na zlecenie Zakładu Mostów Politechniki Wrocławskiej w sierpniu 1995r., wydobyto jego szczątki. Z ponad 40 ton udało się zabezpieczyć ok. 3 tony elementów mostu. Były to głównie barierki, płyty żelazne pomostów, dźwigary łukowe, belki gzymsowe. Kolejne elementy mostu wydobyto w 2003r., udaremniając próby wywiezienia jego elementów przez złomiarzy. Zabezpieczono wtedy ponad 5 ton elementów, głównie płyt żelaznych pomostów i złożono w Żarowie.

~Stowarzyszenie Labiryntarium

● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

#Idea: Inspiracją do zorganizowania artystycznego wydarzenia, którego celem jest przybliżenie lokalnej historii związanej z budową mostu żelaznego na Strzegomce w Łażanach, była zbliżająca się rocznica. 220 lat temu, powstał most – wyjątkowy w skali światowej, dlatego też postanowiliśmy przypomnieć mieszkańcom Miasta i Gminy Żarów o istnieniu tejże żelaznej konstrukcji., za pomocą ciekawej inicjatywy. Aby wieść o 220 rocznicy budowy mostu żelaznego poszła w świat, zaprojektowaliśmy okolicznościowe pocztówki, które mamy nadzieje, tradycyjną metoda trafią na wskazany adres…

● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

#Program: Obchody 220 rocznicy budowy mostu żelaznego na Strzegomce będą składać się z następujących punktów: symboliczny bieg na 3/4 mili wzdłuż koryta rzecznego Strzegomki, otwarcie tablicy perspektywicznej z grafiką dawnego, nieistniejącego już mostu, krótki wykład o historii mostu, rozdanie i adresowanie okolicznościowych pocztówek, wystawa zdjęć wyłowionych elementów, wspólne rozmowy o zachowaniu pamięci o moście żelaznym… O szczegółach będziemy informować na Naszych stronach internetowych.

● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

Projekt „220 rocznica budowy mostu żelaznego na Strzegomce” organizowany jest z inicjatywy Stowarzyszenia Labiryntarium oraz Fundacji Teatr Bezdomny. Za szczególne wsparcie dziękujemy Agencji Reklamowej Geospace, Zbigniewowi Malickiemu oraz innym osobom, dzięki którym mogliśmy stworzyć wyjątkowe wydarzenie artystyczne. Szczegóły znajdują się na stronie: www.labiryntarium.pl oraz www.fundacjatb.pl

● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●